دانستنی های جالب درباره حس بویایی در انسان
دانستنی های جالب درباره حس بویایی در انسان
چیزهایی که ما بو می کنیم از قهوه تا درختان کاج در جنگل یا دود آتش، در حقیقت مولکول های کوچکی هستند که از مواد اطراف ما منتشر می شوند. هنگامی که ما این مولکول ها تنفس می کنیم، آنها سلول های حساس ویژه ای داخل بینی را تحریک می کنند. هز یک از این سلول های حساس تنها دارای یک نوع گیرنده بو هستند. روایح موجود در محیط زیست بیشتر از گیرنده های بویایی هستند اما یک مولکول می تواند ترکیبی از این گیرنده ها را تحریک کند و بر همین اساس یک نماینده منحصر به فرد در مغز برای یک رایحه خاص ایجاد می شود.
پژوهشگر در مرکز حواس شیمیایی مونل در فیلادفلیا، تخمین زده می شود تعداد رایحه هایی که مردم می توانند تشخیص دهند چیزی بین ۱۰ هزار و ۱۰۰ میلیارد یا حتی بیشتر است. همه ما ترکیبی متفاوت از سلول های تشخیص رایحه را در بینی خود داریم. از این رو، حساسیت افراد در زمینهبویایی می تواند بسیار متفاوت باشد. در حقیقت، هنگامی که دو نفر یک شی را بو می کنند، درک آنها از آن بو می تواند بسیار متفاوت باشد.
از آن جایی که اطلاعات رایحه به بخش های مختلف مغز ارسال شده اند، روایح می توانند جنبه های بسیاری از زندگی ما را مانند حافظه، خلق و خو، و احساسات را تحت تاثیر قرار دهند. برای هزاران سال، گیاهان معطر در بسیاری از فرهنگ های جهان به عنوان روش های درمانی مورد استفاده قرار گرفته اند که از آن جمله می توان به چین، هند، و مصر اشاره کرد. به عنوان مثال، رایحه درمانی یا آروماتراپی استفاده از روغن های گرفته شده از گل ها، گیاهان دارویی، یا درختان برای بهبود بهزیستی جسمی و روحی را هدف قرار داده است.
تا به امروز، مدارک و شواهد علمی اندکی از اثرگذاری رایحه درمانی بر بیشتر مسائل مرتبط با سلامت موجود بوده اند. با این وجود، خاطرات بویاییمی توانند زنده و بلند مدت باشند که می تواند اثری مثبت به همراه داشته باشد.
اسطو خودوس مثال خوبی در این زمینه محسوب می شود که به عنوان یک رایحه آرامش بخش شناخته می شود. اما پرسش این است: آیا این گیاه دارای رایحه ای آرامش بخش است زیرا ما در گذشته تجربه کسب آرامش با این رایحه خاص را داشته ایم و از این رو ارتباط برقرار کردن با آن را فرا گرفته ایم؟ دانشمندان همچنان در حال آزمایش اثرگذاری انواع مختلف رایحه درمانی بر سلامت و بهزیستی ما هستند.
بو برای درک مزه نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. هنگام جویدن غذا رایحه هایی آزاد می شوند که از دهان و گلو به بینی راه می یابند. بدون بو، ما می توانیم تنها پنج مزه اصلی را شامل شوری، شیرینی، تلخی، ترشی و خوشمزه را شناسایی کنیم. اما مغز ما اطلاعات ارسال شده از گیرنده های مزه و بویایی را با یکدیگر ترکیب می کند تا درکی از مزه های مختلف را ایجاد کند.
موارد بسیاری می توانند به از دست دادن حس بویایی منجر شوند. گرفتگی بینی، یا وجود پلیپ در بینی می تواند جریان هوا را مسدود کرده و از این رو روایح به سلول های حساس بینی نمی رسند. این اثرات به طور معمول موقتی هستند و پس از رفع گرفتگی و درمان حس بویایی شما باید دوباره باز گردد.
اما برخی چیزها می توانند از دست دادن بلند مدت حس بویایی را موجب شوند. به عنوان مثال، آسیب سر یا ویروس می توانند برخی مواقع به اعصاب مربوط به حس بویایی آسیب وارد کنند. حس بویایی شما می تواند با افزایش سن نیز به طور طبیعی تضعیف شود. این در شرایطی است که بسیاری از مردم ممکن است حتی از وجود مشکل در حس بویایی خود باخبر نباشند.
کیفیت موضوعات مرتبط با زندگی افراد در نتیجه از دست دادن حس بویایی با توجه به وضعیت آنها متفاوت است. آثار این شرایط می توانند بسیار گسترده و زیاد باشند. در همین راستا، غذا خوردن دیگر همانند گذشته لذت بخش نخواهد بود. حتی ممکن است فرد علاقه و تمایل خود به غذا خوردن را از دست بدهد یا عادات تغذیه ای خود را تغییر داده و به یک رژیم غذایی ناسالم روی بیاورد.
افرادی که حس بویایی خود را از دست داده اند برخی مواقع تلاش می کنند با افزودن نمک یا شکر بیشتر به غذاهای خود مزه آنها را تقویت کنند. اما این اقدام برای افرادی که در معرض خطر شرایط پزشکی خاص مانند فشار خون بالا، بیماری کلیه، یا دیابت هستند، مشکل آفرین است. اگر فکر می کنید کاهش حس بویایی می تواند بر کیفیت زندگی شما تاثیرگذار باشد مشورت با پزشک خود را فراموش نکنید.
از دست دادن قدرت بویایی می تواند شما را در معرض خطر جانی قرار دهد زیرا ممکن است توانایی شناسایی بوی دود یا بوی گاز طبیعی را هنگام آتش سوزی یا نشت گاز نداشته باشید.
با افزایش سن، توانایی بویایی تا حدی در بینی کاهش می یابد اما بیشتر افت توانایی بویایی در مغز رخ می دهد. دلیل اصلی این شرایط اختلال در عملکرد مناطقی در مغز است که با بویایی و حافظه در ارتباط هستند. اما مشکلات شما در زمینه حس بویایی می تواند نشانگر چیزی بیشتر از افزایش سن باشد. برخی مواقع، کاهش قدرت بویایی می تواند یک نشانه اولیه از بیماری هایی جدی مانند پارکینسون، آلزایمر یا بیماری MS باشد.
اگر غذای شما مزه و بوی که انتظار دارید را ندارد با پزشک خود مشورت کنید. با انجام یک آزمایش شناسایی بویایی «خراش و استشمام» پزشک می تواند به ارزیابی نوع اختلال بویایی شما کمک کند. این آزمایش به تنهایی نمی تواند مشکلات سلامت جدی را تشخیص دهد اما می تواند در کنار آزمایش های دیگر اطلاعات کاملی را در اختیار پزشک قرار دهد.
بویایی می تواند مرموزترین حس در میان حواس پنج گانه انسان باشد. ما اطلاعات خوبی درباره از دست دادن حس بویایی داریم و در تشخیص ان نیز با مشکل خاصی مواجه نیستیم. اما در بیشتر موارد ما هیچ درمانی برای موارد بلند مدت از دست دادن بویایی نداریم که به طور گسترده قابل اعتماد و قابل قبول باشد. نتایج برخی مطالعات نشان داده اند تمرینات بویایی می توانند به ارتقا توانایی جداسازی و شناسایی روایح کمک کنند. این می تواند رشد گیرنده های جدید را تحریک کرده یا توانایی مغز برای تفسیر سطوح کم روایح را بهبود ببخشد. اما پژوهشگران همچنان در حال فراگیری چگونگی کارکرد آن هستند.
منابع:
9روش برای پیشگیری از آلزایمر
بیماری آلزایمر یک بیماری تحلیل برنده و پیش رونده سیستم عصبی مرکزی انسان است که باعث زوال قوای عقلانی می‌شود.منشاء این بیماری دقیقا معلوم نیست و علاجی هم برای آن فعلاً در دسترس نیست.تغییرات متعددی در مغز بیمار رخ می دهد که باعث کوچک شدن مغز و نیز از بین رفتن سلول‌های مغزی می‌شود و به جای آنها اشکال خاصی به نام "پلاکهای پیری" در مغز به وجود می‌‌آید.علامت دیگر بیماری وجود کلافه‌های ظریف مارپیچی‌شکل در سلول‌های مغزی است، که در نهایت سلول‌های سالم را از بین می‌برد.
نقش وراثت در آلزایمر
سن بالا ، سابقه خانوادگی ، جنس مونث بودن و سندرم داون ، مهمترین عوامل خطر ساز برای آلزایمر هستند. در جمعیتهای غربی ، خطر تجربی آلزایمر در سرتاسر عمر ، 5 درصد است. اگر بیماران ، خویشاوند درجه اولی داشته باشند که آلزایمر در او پس از 65 سالگی بروز کرده باشد، خطر نسبی ابتلای آنها 3 - 6 برابر ، افزایش می‌یابد. اگر بیماران خواهر یا برادری مبتلا به آلزایمر پیش از 60 سالگی و نیز یک والد مبتلا باشند، خطر نسبی آنها 7 - 9 برابر می‌شود.
آزمایش آپولیپوپروتئین A نوعی آزمایش تشخیصی کمکی است و نباید برای پیش بینی آلزایمر در بیماران بی‌علامت استفاده شود. مبتلایان به سندرم داون ، افزایش خطر ابتلا به آلزایمر را نشان می‌دهند. پس از 40 سالگی ، مبتلایان به سندرم داون ، همواره یافته‌های آسیب شناختی عصبی آلزایمر را دارند و تقریبا 50 درصد آنها ، دچار افت شناختی می‌شوند.
علائم آلزایمر
علائم اولیه آلزایمر در افراد مختلف و حتی روزهای پی در پی متفاوت خواهد بود. بعضی از نشانه های آن به قدری ظریف است که هیچ کس به آن توجه نخواهد کرد.
علائم بعدی به صورت بارزتری جلوه می کند و آن زمانی است که بیماری پیشرفت زیادی کرده است.
از جمله علائم اولیه ابتلا به این بیماری عبارت هستند از:
-1 از دست دادن حافظه
یکی از شایع ترین علائم آلزایمر فراموش کردن چیزهایی است که در فاصله ی زمانی نه چندان دور فرا گرفته اید. در حالی که فراموش کردن قرار ملاقات، نام یا شماره تلفن دوستان طبیعی است، اما در افراد مبتلا به آلزایمر فراموشی بیشتر اتفاق می افتد و بعد ها نیز با گذر زمان موارد فراموش شده را به خاطر نخواهند آورد.
-2 مشکل در انجام امور زندگی و کارهای روزانه
افراد مبتلا به آلزایمر به سختی می توانند وظایف خود را بدون فکر کردن به خاطر بیاورند. فراموش کردن شیوه ی طبخ غذا، تعمیر لوازم منزل و یا بازی های ساده از جمله مشکلات این افراد است.
-3مشکلات زبانی
هر فردی ممکن است بعضی اوقات به سختی بتواند کلمات صحیح را پیدا کند. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب مواقع کلمات ساده را فراموش می کنند و یا واژه های غیر معمولی را جایگزین می کنند.
-4سردرگمی زمانی و مکانی
فراموش کردن تاریخ روز و یا این که به سمت کجا در حال رفتن هستید، تا حدودی نرمال است. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب خیابان خودشان را گم می کنند و فراموش می کنند کجا هستند و یا چگونه به این نقطه رسیده اند و یا این که چگونه به خانه باز گردند.
-5کاهش قوه قضاوت
هیچ کس در همه ی زمان ها قضاوت درستی ندارد. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب بدون در نظر گرفتن آب و هوا لباس می پوشند. مثلا ممکن است در روزهای گرم چندین بلوز روی هم بپوشند و یا برعکس.
افراد مبتلا به آلزایمر قضاوت صحیحی راجع به پول ندارند و ممکن است مقدار زیادی پول به فروشنده بدهند و یا چیزهایی بخرند که اصلا به آن نیازی ندارند.
افرادی که مرتب مطالعه می کنند و یا بازی های فکری انجام می دهند، جدول حل می کنند و ... کمتر در معرض ابتلا به این بیماری خواهند بود.
-6مشکل در تفکر انتزاعی
افراد مبتلا به آلزایمر اغلب به طور کلی شماره ها را فراموش می کنند و یا نمی دانند که چه کاری باید با آن انجام داد.
-7قرار دادن اشیاء در جای غلط
هر کسی ممکن است به طور اتفاقی کلید یا کیف پول خود را در جای غلط بگذارد. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب چیزها را در جای غلط می گذارند. مثلا ممکن است اتو را در یخچال قرار دهند.
-8تغییر در رفتار و خلق و خو
افراد مبتلا به آلزایمر به سرعت تغییر خلق و خو می دهند. مثلا ممکن است بدون هیچ دلیل مشخص از حالت آرام به گریه و یا عصبانیت تغییر خلق دهند.
-9تغییر شخصیتی
شخصیت افراد در طول زندگی معمولا تا حدودی عوض می شود، اما افراد مبتلا به آلزایمر به طور بارزی تغییر شخصیت می دهند. مثلا ممکن است بدگمان، ترسو و یا وابسته به سایر افراد خانواده شوند.
از دست دادن قوه ی ابتکار و نوآوری
بعضی اوقات خستگی بابت کارهای خانه، فعالیت های تجاری و یا مسئولیت های اجتماعی طبیعی است. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب بسیار غیر فعال هستند. ساعت های طولانی به تماشای تلویزیون می نشینند. بیش از حد طبیعی می خوابند و هیچ تمایلی برای فعالیت ندارند.
روش پیشگیری از الزایمر
تاکنون هیچ راه تضمین شده ای برای پیشگیری از آلزایمر وجود نداشته است، اما تحقیقات اخیر روش های زیر را در پیشگیری از آلزایمر موثر می داند.
تمرینات فکری
افرادی که مرتب مطالعه می کنند و یا بازی های فکری انجام می دهند، جدول حل می کنند و ... کمتر در معرض ابتلا به این بیماری خواهند بود.
* تمرینات بدنی
30 دقیقه ورزش روزانه تاثیر به سزایی در سلامت قلب، ماهیچه ها و مغز دارد. پیاده روی، باغبانی، تمیز کردن منزل و....می تواند نوعی ورزش باشد.
* نوشیدن مایعات به اندازه ی کافی
کم آبی، مهم ترین فاکتور متغیر برای از دست دادن حافظه است. به مقدار کافی مایعات بنوشید و از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید.
* مراقب داروهای مصرفی باشید
پزشک شما باید از کلیه داروهای تجویزی و غیر تجویزی که مصرف می کنید آگاه باشد. زیرا ترکیب بعضی از داروها باعث گیجی، فراموشی و یا آسیب بلند مدت به حافظه شود.
* از رژیم غذایی سالمی پیروی کنید
روزانه حداقل 5 نوع میوه و سبزی تازه بخورید. سبزیجات پهن برگ مثل بروکلی، اسفناج و کاهو بسیار مفید است.
* از مکمل فسفاتیدیل سرین Phosphatidylserine استفاده کنید
مطالعات مختلف نشان می دهد که استفاده از این مکمل در مراحل اولیه ی ابتلا به آلزایمر، سرعت پیشرفت بیماری را کاهش می دهد. بنابراین اگر این بیماری در خانواده در حال گسترش است بهتراست با مشورت پزشک مصرف آن را شروع کنید.
*کار کردن بر روی دستگاه‌های موسیقی
ساخت آهنگ، باعث افزایش عمر مغز شما می شود. طبق تحقیقی که انجام شد، نشان داده شد افرادی که بر روی یکی از دستگاه‌های موسیقی کار می‌کردند، در انجام فعالیت‌های ذهنی، در مقایسه با دیگران بهتر بودند.
*تماس گرفتن با دوستان
داشتن ارتباط اجتماعی مستمر، باعث می‌شود مغز شما جوان بماند. بنابراین انجام سرگرمی‌ها که ترکیبی از فعالیت اجتماعی، فیزیکی و روانی است، ممکن است، بهترین محافظ در برابر بیماری جنون باشد.
*خوردن ماهی
طبق تحقیقی که در سال 2011 در مرکز رادیولوژیک آمریکای جنوبی انجام شد، ماهی در واقع، غذای مغز است. اسکن از مغزها، نشان داد افرادی که ماهی کباب شده بر روی آتش و پخته شده- نه ماهی که در روغن سرخ می‌شود- حداقل یک مرتبه در هفته، مصرف می‌کنند، از ماده خاکستری در نواحی کلیدی مغزشان، بهتر محافظت می‌شود.
محصول «کمپ» یک آزمون جدید برای تشخیص احتمال ابتلا به آلزایمر در مرحله SCD است که به صورت خودآزمون طراحی شده است. در این آزمون توانایی‌های مختلف فرد از جمله تشخیص موقعیت مکانی، حافظه، حافظه پسگستر، ارتباط کلامی، محاسبه اجرایی، مفهوم و برداشت، زبان، توجه، بینایی، بینایی فضایی، توانایی ادراکی و بویایی ارزیابی می‌گردد.
منابع :خبرنگاران جوان
بوها چه تاثیری روی جسم و روح ما دارند؟
بو یک مفهوم اساسی است و دانشمندان هنوز درباره آن و تاثیراتش روی بدن پژوهش می‌کنند. وقتی گیرنده‌های شیمیایی در بینی، که تشخیص بو برعهده آنهاست، توسط یک بوی خاص تحریک می‌شوند، پیام‌های الکتریکی به مغز می‌فرستند. مغز داده‌ها را تفسیر میکند و در نهایت باعث می‌شود بوهای مختلف را درک کنیم. در واقع، بوها را وقتی حس می‌کنیم که مولکول‌های موجود در هوا باعث تحریک سلول‌های گیرنده بویایی می‌شوند. به همین دلیل مواد فراری که به آسانی به گاز تبدیل می‌شوند، مانند نفتالین بو دارند. با این حال، آیا بوها می‌توانند مانند نورها و رنگ‌ها در درمان بیماری‌ها و یا خلق و خو و ذهن ما تاثیر بگذارند؟ دانشمندان خوش‌بین هستند.
بوها باعث درک بهتر طعم می‌شوند
قبل از اینکه وارد بحث تاثیر بو روی درمان یا کنترل بیماری‌ها شویم، بد نیست به یک تاثیر فزیکی بو اشاره کنیم. به گفته دانشمندان بوها باعث درک بهتر طعم می‌شوند. طعم جزو آن دسته ویژگی‌هایی است که تعریف مشخصی ندارد. تعجب کردید؟ شاید باور نکنید اما هر کس تعریف خودش را از طعم دارد؛ برای مثال تعریف طعم از نظر یک شیمیدان با یک آشپز متفاوت است. طعم از نظر شیمیدان‌ها تنها عطر به تنهایی است اما آشپزها ترکیب پیچیده‌ای از احساس بویایی، چشایی و درک مزه را طعم می‌دانند. با این حال، هیچ یک از این تعریف‌ها به طور کامل طعم را تشریح نمی‌کنند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند درک طعم و احساس بویایی نسبت مستقیمی با هم دارند؛ یعنی هرچه ماده غذایی بوی بیشتری داشته باشد طعم و مزه بیشتری هم دارد. بنابراین هرچه بوی غذا مطبوع‌تر و خوشایندتر باشد، اشتها را بیشتر تحریک میکند و باعث می‌شود لذت بیشتری از خوردن خوراکی‌ها ببریم. همچنین پژوهش‌ها نشان داده‌اند بعضی از ترکیبات در علظت‌های متوسط به عنوان محرک طعم و در غلظت‌های بالا به عنوان محرک سیستم بویایی عمل می‌کنند و با تغییر طعم و بو روی سلیقه افراد تاثیر می گذارند؛ برای مثال نمک (شور)، اسید سیتریک (ترش) و گنه‌گنه (تلخ).
بو بکش تا فشار خونت پایین بیاید
یک خبر خوب برای مبتلایان به فشار خون بالا؛ پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند بو کردن گلهای رز و بعضی از عطرهای ملایم باعث کاهش فشار خون می‌شود. البته به معنای خلاصی از دست دوا و دکتر نیست و هنوز به صورت ایده ای خام مطرح شده اما امیدهای زیادی برای محققان برای درمان فشار خون بالا ایجاد کرده است.
استرس بو دارد!
اعصاب ندارید؟ با کمترین اتفاقی زود از کوره در می‌روید؟ همیشه دچار استرس هستید؟ دانشمندان علاوه بر روش‌های معمول، یک پیشنهاد ویژه برای‌تان دارند؛ بو بکشید. پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند بعضی از بوها برای کاهش استرس موثرند. در این میان، اسطوخودوس حسابی خودی نشان داده چون علاوه بر کاهش استرس، روی تسکین درد نیز موثر است. قهوه نیز که مدتی است به پای ثابت بیشتر مطالب مربوط به سلامت در رسانه‌ها تبدیل شده، خاصیت آرامبخش دارد. شاید به همین دلیل موقع گذشتن از کنار یک کافه‌تریا یا قهوه‌فروشی و به مشام رسیدن بوی قهوه، نوعی احساس آرامش و راحتی می‌کنیم. بوی وانیل نیز همین ویژگی را دارد. بوی گل رز نیز با تنظیم تنفس باعث احساس آرامش و کاهش استرس می‌شود.
بو بکش و بخواب
خواب‌تان نمی‌برد؟ از بی‌خوابی به ستوه آمده‌اید؟ نگران نباشید بو بکشید و راحت بخوابید. شاید عجیب به نظر برسد اما پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند بو کردن گل‌ها، به خصوص گل رز قبل از خواب باعث می‌شود راحت‌تر بخوابید. البته استفاده از اسپری‌های خوشبو کننده هوا این تاثیر را ندارند. با این حال، در اتاق خوشبو خواب راحت‌تری نسبت به اتاق بدون بو تجربه می‌کنیم. از سوی دیگر، اسطوخودوس نیز با تاثیر گذاشتن روی سرعت فعالیت‌های سیستم عصبی، باعث بهبود کیفیت خواب، ایجاد آرامش و روحیه افرادی می‌شود که از اختلال‌های خواب رنج می‌برند.
ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود چون رایحه موجود در اتاق خواب حتی روی خواب‌هایی که می‌بینید تاثیر می‌گذارند. استشمام بوی گل قبل از خواب می‌تواند باعث شود هم خوب بخوابید و هم خواب‌های خوش ببینید. البته برعکس این موضوع نیز درست است؛ یعنی استمشام بوهای بد قبل از خواب باعث کاهش کیفیت خواب و دیدن کابوس می‌شود. پژوهشگران امیدوارند با این روش بتوانند به افرادی که دچار کابوس‌های شبانه هستند کمک کنند تا از این مشکل آزاردهنده رها شوند.
بو مثل انسولین عمل میکند؟
امیدهای تازه‌ای برای دیابتی‌هایی که باید انسولین تزریق کنند ایجاد شده است، اگرچه هنوز تا قطعی شدن ماجرا راه زیادی باقی مانده است. در یکی از پژوهش‌های اخیر از چند مرد سالم دعوت به همکاری شد. به آنها یک بار در روز انسولین تزریق می‌شد و این کار به مدت چهار روز ادامه پیدا می‌کرد. طبیعی است که قند خون آنها کاهش می‌یافت. البته پس از هر تزریق داوطلبان در معرض بوی انسولین هم قرار می‌گرفتند. در روز پنجم تزریقی انجام نشد و افراد تنها در معرض بوی انسولین قرار گرفتند ولی باز هم قند خون‌شان کاهش یافت.
بوها و درمان آلزایمر و پارکینسون
پژوهشگران امیدهایی برای کشف رازهای بیماری‌های مرموزی مانند آلزایمر و پارکینسون با استفاده از بوها پیدا کرده‌اند چون از آنجا که بو و حافظه به شدت باهم مرتبط هستند و از دست دادن حس بویایی یکی از علائم اولیه در بیماری‌های پیشرونده عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر است. حواس ما با هم کار می‌کنند؛ برای مثال بینایی، چشایی و بویایی افراد کاملا به هم مرتبط هستند، طوری‌که احساس یک بو می‌تواند حس‌های دیگر را هم تحریک کند. بنابراین شاید بتوان با این روش به مبتلایان به آلزایمر کمک کرد تا کمتر در زندگی‌شان با مشکل مواجه شوند.
تاثیر بو روی ذهن
بوها باعث تحریک حافظه می‌شوند
حتما برای شما هم اتفاق افتاده که تنها با احساس یک بوی خاص سیلی از خاطرات به ذهن‌تان هجوم بیاورند. از آنجا که مرکز درک بویایی بخشی از سیستم لیمبیک مغز است که با حافظه در ارتباط است. ارتباط قوی‌ای بین حافظه و قدرت بویایی وجود دارد که تقریبا بلافاصله با احساس یک بوی خاص، مکان خاص، افراد یا خاطراتی را برای‌تان تداعی میکند. از آنجا که بو محرکی بسیار قوی است از آن برای درمان و بازیابی خاطرات فراموش‌شده استفاده می‌شود.
بو تمرکز را افزایش می‌دهد
تمرکز ندارید؟ بوی نعنا، توت‌فرنگی و اسطوخودوس را امتحان کنید چون باعث افزایش قدرت تمرکز می‌شوند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند استفاده از بوی اسطوخودوس در زمان استراحت کارگران کارخانه باعث افزایش علمکرد و بهره‌وری آنها می‌شود. همچنین ورزشکاران با استشمام بوی نعنا سریع‌تر می‌دوند و تمرکز بیشتری دارند. دانش‌آموزانی هم که توت‌فرنگی تازه را بو می‌کنند، در امتحان‌های‌شان عملکرد بهتری دارند. ناگفته نماند بوی اوکالیپتوس نیز هوشیاری را افزایش می‌دهد.
بوها شما را شاد می‌کنند
بوها می‌توانند تقریبا روی همه چیز، از رویاها و احساسات گرفته تا رانندگی، استرس، درد، تمرکز، حافظه و حس عاشقانه تاثیر بگذارند. با این حال، بسیاری از بوها می‌توانند باعث ترشح هورمون سروتونین در بدن و ایجاد حس شادی و نشاط شوند؛ برای مثال بوی اسطوخودوس.
تبلیغات بودار را باور کنیم؟
آیا ممکن است فروشندگان با استفاده از بوها ما را به خرید تشویق کنند؟ پژوهش‌ها نشان داده‌اند بوی فروشگاه‌ها روی خرید و میزان پولی که خرج می‌کنید اثر دارد. محققان کفش‌های یکسانی را در دو فروشگاه قرار دادند. در یک فروشگاه رایحه دلپذیری منتشر کردند و در فروشگاه دیگر هیچ بویی به محیط اضافه نکردند. نتایج نشان داد 84 درصد از خریداران، تمایل دارند از فروشگاه با رایحه دلپذیر خرید کنند. آنها همچنین حاضر بودند که برای خرید کفش های موجود در فروشگاه خوشبو پول بیشتری بپردازند.
گاهی وقتی وارد بعضی فروشگاه‌ها می‌شوید، بوی عود یا مواد خوشبو کننده‌ای را احساس می‌کنید که فروشنده‌ها برای مطلوب جلوه دادن محیط از آنها استفاده می‌کنند. این کار بخشی از ترفندهای تبلیغاتی برای جلب مشتری است که اساس آن همان تاثیر بو در حافظه و خلق‌وخوی افراد است. بازاریابان بعد از اینکه حس بینایی و شنوایی مشتریان را گلوله‌باران می‌کنند، آخرین تیر را هم به سیستم بویایی آنها شلیک می‌کنند تا کار تبلیغات خود را به نتیجه برسانند. با این حال، این بوها، طعمه‌هایی هستند که مشتریان را با یک حس خوب به خرید تشویق می‌کنند.
چگونه به بوها عادت می‌کنیم؟
اضافه کردن عطر به یک اتاق که قبلا بدون بو بوده معادل تغییر مبلمان است. این تغییر در ابتدا تمرکز و دقت را افزایش می‌دهد اما پس از مدتی، این اثرها کاهش پیدا می‌کنند. این اتفاق درباره بو هم صادق است. سیستم بویایی در ابتدا برای تشخیص تغییرات بو فعال می‌شود اما پس از پاسخ آن به محیط از بین می‌رود. این بدان معنی نیست که بو از میان رفته است بلکه انطباق سیستم بویایی را با محیط نشان می‌دهد. این فرایند در افرادی که معمولا از عطر یا ادکلن خاص استفاده می‌کنند وجود دارد. بیشتر این افراد می‌گویند بوی عطر خودشان را احساس نمی‌کنند.رایحه درمانی با شمع ماساژ
آروماتراپی یا رایحه درمانی در طول دهه اخیر مورد توجه بسیاری از مردم قرار گرفته است و در این میان، رایحه درمانی به وسیله شمع، جایگاه خاصی را به خود اختصاص می دهد. شمع، علاوه بر اینکه یک منبع نور و گرمای زیبا به شمار می رود، می تواند خیلی خوب از عده رایحه درمانی برآید. این شمع ها می تواند حسی رمانتیک و زیبا به شب بدهند و نوعی احساس آسایش و آرامش را در خانه متساعد کنند. ما شمع را در مراسم مذهبی و در بسیاری دیگر از برنامه های خود به کار می بریم زیرا این وسیله تزئینی زیبا می تواند به خودی خود به انسان آرامش و لذت را هدیه کند. البته شاید کلمه «رایحه درمانی» یا «آروماتراپی» را روی بسته بندی انواع شمع مشاهده نکنید ولی همان شمع های معمولی نیز گاه با رایحه های دلنشین تهیه می شوند. در غیر این صورت نیز می توانند با استفاده از انواع روغن های معطر گیاهی آن را تبدیل به شمع آروماتراپی کرد. تنها کافیست چند قطره از روغن مورد نظر را روی شمع بچکانید و اجازه دهید حرارت شمع، عطر آن را به اطراف پخش کند و حس آرامش بخش آن را در محیط گسترش دهد.
نوع شمع
برای اینکه بتوان از یک شمع برای رایحه درمانی استفاده کرد، نوع موم آن اهمیت خاصی پیدا می کند. شمع هایی که از موم هایی ساخته شده اند که هنگام سوختن مواد سمی به اطراف پراکنده می کنند، مثل شمع های پارافینی معمولی، برای رایحه درمانی مناسسب نیستند. در عوض موم زنبور عسل، سویا و دیگر موم هایی که پایه گیاهی دارند، بهترین انتخاب برای این کارند. این نوع موم ها اغلب نرم هستند و به همین دلیل درون ظرف های مخصوص ریخته می شوند.
نکاتی برای خرید شمع طبیعی
وقتی می خواهید شمعی مخصوص آروماتراپی
خریداری کنید، حتماً نوشته روی برچسب آن را بخوانید. دقت کنید که نوع موم
این شمع چیست و بهتر است بدانید که این شمع ها باید تنها با عطرهای گیاهی
طبیعی و روغن های گیاهی معطر شده باشند نه روغن های مصنوعی و شیمیایی.
ـ شمع باید از مواد صددرصد طبیعی ساخته شده باشد (هیچ ماده مصنوعی در شمع نباشد)
ـ عطر این شمع ها باید از روغن های گیاهی باشد.
ـ جنس موم باید از سویا باشد.
ـ به هیچ وجه پارافین در ساخت آن به کار نرفته باشد.
جایگزین شمع
از آنجا که پیدا کردن شمع های کاملاً طبیعی ممکن است سخت به نظر برسد، می توانید به جای شمع، از وسایل دیگری برای آروماتراپی استفاده کنید. امروزه ظروفی مناسب این کار در بازار یافت می شود که در این ظروف، جای خاصی برای قرار دادن شمع معمولی تعبیه شده است و در قسمت بالای شمع، سطحی قرار می گیرد که می توان روغن گیاهی معطر و مناسب را در آن ریخت. حرارت شمع باعث انتشار عطر و البته تاثیر احساسی آن در فضای محیط می شود.
انواع عطر در شمع ها
هیچ
چیز در دنیا نمی تواند مثل عطر خالصی که از گل ها، انواع چوب و میوه ها
گرفته می شود، روحیه تان را عوض کند و به آن طراوت ببخشد. علاوه بر این،
این عطرها خاصیت درمانی هم دارند و به خوبی استرس و فشار عصبی را بهبود می
بخشند.
این
عطرها به دو صورت تهیه می شوند؛ یا به صورت تکی یا به شکل ترکیبی، یعنی
مخلوطی از دو یا چند عطر و روغن معطر گیاهی در ادامه مطلب به برخی از شمع
های تک رایحه اشاره می کنیم.
شمع با رایحه چوب سدر
سدر رایحه ای گرم و زمینی دارد و از آن به عنوان دارو استفاده می شود. این شمع برای ایجاد محیطی آرامبخش و هنرمندانه مناسب است. مصریان باستان از چوب سدر برای تهیه لوازم آرایشی، عطر و دارو استفاده می کردند. سابقه استفاده از این گیاه به ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد می رسد.
شمع با رایحه دارچین
دارچین رایحه ای تحریک کننده و تند و هوشیار کننده دارد و حس گرم و پراحساسی را در محیط ایجاد می کند. روشن کردن این شمع در طول روز برای از بین رفتن خستگی و خواب آلودگی توصیه می شود. درخت دارچین از ۴۰۰۰ سال پیش تاکنون در چین کشت می شده و مورد استفاده قرار می گرفته است. مهمترین مورد استفاده این درخت به خاطر خاصیت دارویی آن است.
شمع با رایحه سیر
شاید عجیب به نظر برسد اما شمع سیر هم طرفداران خاص خود را دارد. سیر، رایحه ای تند در عین حال شیرین و گرم دارد و از قدیم به عنوان یک مسکن از آن استفاده می شده است.
شمع با رایحه اوکالیپتوس
اوکالیپتوس، انرژی بخش و ضدعفونی کننده است و به عنوان رایحه ای برای نظم بخشی به افکار از آن استفاده می شود. علاوه بر آن عطر اوکالیپتوس سرفه را بهبود می بخشد و علائم سرماخوردگی را کم می کند.
شمع با رایحه بنفش کوهی
بنفش کوهی عطری آرامش بخش دارد و ذهن و قلب را آرام می کند. این گیاه را رایحه مخصوص به خود، فشار عصبی را کاهش می دهد و احساس افسردگی یا درگیری ذهنی را برطرف می کند.
شمع با رایحه پرتقال
پرتقال، رایحه ای خاص و دل انگیز دارد که روحیه را متعادل می کند و به آرامش روح و حفظ تعادل روانی کمک می کند. استفاده از رایحه این میوه پرخاصیت به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد بر می گردد.
شمع با رایحه نعناع
نعناع، رایحه ای ضدعفونی کننده و هوشیار کننده دارد و احساسات شدید را آرام می کند. از طرفی، رایحه این گیاه خوشبو، خستگی ذهنی را برطرف می سازد. نعناع از دیرباز توسط مصریان باستان یونانی ها، رومیان و یهودیان مورد استفاده طبی قرار می گرفت.
شمع با رایحه اکلیل کوهی
اکلیل کوهی یا رزماری خاصیت درمانی زیادی دارد. از جمله، خاصیت روحیه بخشی و انرژی زایی. گفته می شود که این گیاه، خلاقیت را بالا می برد و از طرف دیگر، دستگاه تنفسی و سینوس ها را پاک می کند. اکلیل کوهی از دیرباز با حافظه در ارتباط بوده است به طوری که در میان یونانیان باستان، رسم بود که دانش آموزان و دانشجویان برای بالا بردن قدرت حافظه خود، حلقه ای از اکلیل کوهی به گردن می آویختند.
شمع های آروماتراپی روشن کنننده ذهن
این شمع ها که به روشن کننده ذهن معروف هستند، از ترکیبی از رایحه های روغن های اوکالیپتوس، نعناع و اکلیل کوهی ساخته می شوند. این ترکیب خنک کننده، سینوس ها را باز می کند و تمرکز را افزایش می دهد و برای درمان خستگی روحی و روانی موثر است. دانشمندان ثابت کرده اند که روغن نعناع و اکلیل کوهی امواع بتا در مغز را افزایش می بخشد و در نتیجه سطح هوشیاری فرد بالا می رود.
شمع های آروماتراپی خوای های شیرین
خواب های شیرین ترکیبی آرامش بخش از روغن های استوخودوس، علف لیمو و مرزنجوش است و بسیار پرطرفدار است. این شمع ها برای آرام کردن استرس، بالا بردن روحیه و ایجاد تعادل روحی مورد استفاده قرار می گیرند و خوابی آرام به شما هدیه می دهند.
شمع های آروماتراپی عشق
این شمع ها از ترکیب استوخودوس، گیاه پچولی (نعناع هندی) و روغن چوب گل سرخ ساخته می شوند و محیط را آرام و رمانتیک می کنند. این شمع ها بی نهایت آرامش بخش هستند و استرس را از بین می برند.
شمع های آروماتراپی دنج و راحت
این شمع ها از روغن های گیاهان سبز، دارچین و جوز هندی تهیه می شوند و احساسات سرد زمستان را از بین می برند و نوعی گرمای دلچسب به محیط می بخشند.
منابع:
درمان اختلالات بویایی به روش «تمرین بویایی»
غذاهایی که حس بویایی را ضعیف میکند
غذاهایی که حس بویاییرا ضعیف می کند. احتمالا رژیم غذایی پر چرب با اختلال در عملکرد مناطقی از مغز که در پردازش سیگنال های بویایی دخیل هستند، موجب کاهش حس بویایی می شود.
بر اساس مطالعات اخیر رژیم غذایی با چربی بالا موجب کاهش حس بویایی می شود. محققان دانشگاه فلوریدا با بررسی موش هایی که از یک رژیم غذایی پرچرب پیروی می کردند، دریافتند که رژیم غذایی پرچرب با اختلال در حس بویایی همراه است.
در حقیقت نتایج حاکی از این بود که در موش های تغذیه شده با رژیم غذایی پر چرب فقط نیمی از سلول های عصبی که کار تشخیص بو در مغز را بر عهده دارند، فعال هستند.
برای انجام این تحقیق به موش ها آموزش داده شد که در ازای تشخیص یک بوی خاص، جایزه دریافت کنند. در پایان مطالعه مشاهده شد موش هایی که رژیم غذایی پرچرب داشتند در تشخیص ارتباط میان بو و جایزه نسبت به سایر موش ها، کندتر عمل می کردند.
نکته جالب در این مطالعه این بود که موش هایی که به طور ژنتیکی چاق بودند، کاهش حس بویایینداشتند اما موش هایی که با رژیم غذایی پر چرب چاق شده بودند با کاهش این حس مواجه شدند. محققان معتقدند احتمالا رژیم غذایی پر چرب با اختلال در عملکرد مناطقی از مغز که در پردازش سیگنال های بویایی دخیل هستند، موجب کاهش حس بویایی می شود.
منابع:
درمان اختلالات بویایی به روش «تمرین بویایی»