علل ایجاد اختلالات در حس چشایی

اگر دچار اختلال در حس چشایی شده اید بهتر است با برخی روش های درمانی دراین زمینه آشنا شوید استفاده از برخی خوردنی ها در این زمینه به شما کمک خواهد کرد برای تقویت حواس چشایی برخی موادغذایی به کمک شما خواهند آمد ناگفته نماند برخی بیماری ها مانند سرماخوردگی می توانند به صورت موقت باعث بروز اختلال در حس چشایی شوند .

مانند تمام قسمت‌های بدن، حس چشایی ما هم ممکن است بیمار شود. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های حس چشایی، این است که شخص بدون اینکه چیزی در دهان داشته باشد، مزه ناخوشایندی را در دهانش احساس می‌کند. گاهی ممکن است افراد در تشخیص مزه‌های مختلف دچار مشکل شوند یا بعضی از مزه‌ها را به خوبی احساس نکنند. به ندرت هم پیش می‌آید که شخصی هیچ مزه‌ای را با هیچ شدتی احساس نکند. گاهی اوقات، اختلالات حس چشایی با سوزش زبان همراه می‌شود که این مشکل معمولا بین خانم‌های میانسال شایع‌تر است. اختلال حس چشایی ممکن است مادرزادی باشد یا در طول سال‌ها به دلیل حوادث و به صورت اکتسابی اتفاق بیفتد. از عواملی که ممکن است حس چشایی را دچار اشکال کنند، می‌توان به این موارد اشاره کرد: عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی و گوش میانی، رادیوتراپی )اشعه‌درمانی) در سرطان‌های سر و گردن، مصرف بعضی داروها )آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها و...)، شکستگی‌های ناحیه سر، جراحی‌های ناحیه گوش، بینی و جراحی‌های دندانی (مانند جراحی دندان عقل و جراحی‌های گوش میانی) و بهداشت بد دهان و مشکلات دندانی.

توانائی جوانه‌های چشایی روی زبان محدود است. این جوانه‌ها فقط چهار مزه شیرینی، شوری، ترشی، و تلخی را تشخیص می‌دهند. حس بویایی است که طعم‌های ظریف را درک می‌کند. (به بخش کاهش بویایی، مراجعه کنید. همان عوامل که باعث فقدان بویایی می‌شوند اغلب باعث کاهش حس چشایی می‌گردند(.
در واقع، ۸۰ تا ۹۰ درصد کسانی که فکر می‌کنند چشایی خود را از دست داده‌اند، اشتباه می‌کنند؛ حس بویایی آنها از بین رفته است. و در ۱۰ تا ۲۰ درصد بقیه، جوانه‌های چشائی آسیب دیده‌اند که ممکن است ناشی از عفونت گوش یا عمل جراحی گوش میانی باشد؛ به این علت که عصب اصلی جوانه‌های چشایی از گوش میانی می‌گذرد. این گرفتاری‌های گوش فقدان کامل چشایی را باعث نمی‌شوند، بلکه طعم‌های عجیب در دهان ایجاد می‌کنند. (در موارد نادر ذائقه فرد به کلی از بین می‌رود؛ غالباً فقط کاهش می‌یابد یا مختل می‌شود(.
عفونت قارچی زبان (کاندیدیاز) هم چشایی را تغییر می‌دهد. عدم رعایت بهداشت دهان و عفونت دندان و پوسیدگی آن توانائی احساس مزه‌ها را مختل می‌کنند. اگر آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، ممکن است دچار التهاب زبان شوید.
کم بودن آهن در برنامهٔ غذائی به کم‌خونی منجر می‌شود که این کم‌خونی التهاب زبان ایجاد کرده و چشایی را خراب می‌کند. محققان دریافته‌اند که کمبود ویتامین B۱۲، فولات، و روی در بدن هم گرفتاری‌های چشایی می‌آورند.
اگر بعد از غذا سیگار می‌کشید، این اختلال چشایی دو برابر می‌شود، چون سیگار جوانه‌های چشایی را می‌سوزاند.
کسانی که برای درمان سرطان پرتودرمانی شده‌اند، و نیز آنهائی که آسیب‌های شدید به سرشان خورده است، حس چشایی خود را از دست داده‌اند. و به‌ندرت، تومورهای دهان، مغز، یا ساقهٔ مغز هم ذائقه ر آسیب می‌رسانند.

علل شایع از دست دادن طعم و مزه :

بیماری ریفلاکس معده و مری ( G E R D ) ، عفونت و یا آبسه دهان ، بهداشت ضعیف دهان و دندان ، پرتو درمانی ، عفونت غدد بزاقی ، عفونت غدد بزاقی ، سندرم شوگرن ( یک اختلال خود ایمنی است که با خشکی دهان و چشم ها )  همراه است ، استفاده از توتون و تنباکو ،G l o s s i t i s یک بیماری است که در آن زبان متورم و تغییر رنگ  می دهد ، کاندیدیاز دهان و دندان ( عفونت در غشای مخاطی دهان ) ، کمبود ویتامین B12، کمبود روی ، بیماری آلزایمر ، بیماری پارکینسون

علل جدی یا تهدید کننده زندگی از دست دادن طعم و مزه :

در برخی موارد، از دست دادن طعم و مزه ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی یا تهدید کننده زندگی باشد که باید فوراً ارزیابی صورت گیرد این علل عبارتند از:
تومور مغز ، ضربه به سر ، سرطان دهان ، سکته مغزی ، حمله ایسکمی گذرا ( علائم مانند سکته مغزی که به طور موقت که ممکن است یک علامت هشدار دهنده از یک سکته مغزی قریب الوقوع باشد )

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

علل ایجاد اختلالات در حس چشایی

درمان اختلالات حس چشایی

حس چشایی از حس های بسیار مهم ماست زیرا می تواند خطرات زیادی را به ما گوشزد کند. ممکن است ما مقدار کمی از یک ماده غذایی فاسد را بچشیم و با آگاهی از فساد آن، از مصرف بیشتر آن خودداری کنیم یا با چشیدن مقدار کمی از یک مایع بفهمیم که آن ماده آب نیست؛ بلکه یک ماده شوینده خطرناک است و بلافاصله از نوشیدن آن پرهیز کنیم. به عبارتی حس چشایی می تواند یک سیستم هشداردهنده برای پرهیز از خطرها باشد.

بسیاری از اختلالات حس چشایی، درمان پذیر هستند. پزشک می تواند با کشف علت این اختلال آن را درمان کند و به عنوان نمونه، دارویی را که باعث این اشکال شده، حذف یا با داروی دیگری جایگزین کند. در بیماری هایی مانند آلرژی که حس چشایی را تحت تاثیر قرار می دهند، می توان با درمان علامتی، حس چشایی را به حالت عادی برگرداند. 

در عین حال، بهبود بهداشت دهان و دندان به بسیاری از افراد کمک می کند تا مزه غذاها را بهتر درک کنند. اگر شما از گروهی هستید که دچار کاهش حس چشایی شده اید و درمانی برای آن وجود ندارد، می توانید از غذاهایی استفاده کنید که رنگ ها و قوام متنوعی داشته باشند. بهتر است از طعم دهنده ها، ادویه ها و گیاهان خوش بوی بیشتری در غذاهایتان استفاده کنید و مراقب باشید که شکر و نمک زیادی به غذاهایتان نزنید. اگر رژیم غذایی تان اجازه می دهد، به غذاهایتان مقداری پنیر، تکه های گوشت،کره، روغن زیتون، خشکبار بوداده یا انواع سبزیجات را اضافه کنید و تا حد امکان غذاها را به تفکیک استفاده کنید تا مزه هر غذا را بهتر درک کنید.

چگونه از حس چشایی خود مراقبت کنیم؟

1- از مصرف غذاها و نوشیدنی های داغ خودداری کنید، زیرا مصرف موادغذایی داغ، به جوانه های چشایی موجود در روی زبان آسیب می رساند و در درک طعم غذاها مشکل ایجاد می کند.

2- بلافاصله بعد از تمرینات ورزشی غذامیل کنید، زیرا پس از ورزش کردن حس بویایی افزایش پیدا می کند و به تبع آن، حس چشایی نیز زیاد می شود.

3-حداقل 8 لیوان آب در طول شبانه روز بنوشید. اگر از کم آبی بدنو یا خشکی دهانرنج می برید، حس بویایی و حس چشایی نیز تحت تاثیر کم آبی قرار می گیرند. وجود آب کافی در بدن کمک می کند تا از طعم و بوی غذاها لذت ببرید. این را بدانید که کم آبی موجب کاهش حس چشایی خواهد شد.

4- دخانیات مصرف نکنید. افرادی که به طور مداوم سیگارمی کشند، از کاهش حس چشایی خود شکایت دارند. همچنین حس بویایی سیگاری ها، به مراتب پایین تر از بقیه افرادی است که سیگار نمی کشند.

5- اگر در مناطق با آب و هوای خشک زندگی می کنید، از دستگاه بخوراستفاده کنید، زیرا خشکی هوا سبب کاهش حس چشایی و بویایی می شود و بر طعم و بوی غذاها اثر دارد.

6- هنگامی که گرسنه می شوید، حس بویایی و چشایی شما بسیار بالاست و به محض اینکه بوی غذا در فضا بپیچد، حس بویایی سریعا تحریک شده و حس چشایی نیز به تبع آن تحریک می شود. پس می توانید هنگامیکه گرسنه هستید، از طعم و بوی غذا لذت کافی را ببرید.

7- با پزشک مشورت کنید. ممکن است برخی افراد به دلایل ژنتیکی و یا مشکلات پزشکی، همواره از پایین بودن حس چشایی و بویایی خود شکایت داشته باشند. آلرژی ها و مصرف برخی داروها و برخی شیوه های زندگی ممکن است بر کاهش حس بویایی و چشایی تاثیر بگذارد.

8- از پزشک در مورد عوارض کمبود رویدر بدن سوال کنید. بسیاری از مواقع، کمبود روی سبب کاهش احساس مزه و طعم غذاها در بسیاری از افراد می شود. اگر پزشک تشخیص داد کاهش حس چشایی در شما به علت کمبود روی است، می توانید از رژیم غذایی سرشار از روی استفاده کنید تا از طعم و بوی غذا لذت ببرید.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

اختلال حس چشایی

از دست دادن کامل حس چشایی از دست دادن نسبی حس چشایی اختلال در حس چشایی یا وجود یک حس ناخوشایند چشایی است. گیرنده های حس چشایی (جوانه های چشایی) بر روی سطح زبان متمرکز شده و بر روی کام، حلق و حنجره پخش شده است. مزه ها و بوهای مختلف توسط گیرنده های چشایی و بویایی دریافت می شوند.

چشایی و بویایی، ۲ حس بسیار نزدیک به هم هستند که گاهی ممکن است اختلال در این ۲ حس به کلی اشتباه گرفته شود. معمولا پزشکان در تشخیص بین این ۲ اختلال باید به بیماران کمک کنند.

مانند تمام قسمت های بدن، حس چشایی ما هم ممکن است بیمار شود. یکی از شایع ترین بیماری های حس چشایی، این است که شخص بدون اینکه چیزی در دهان داشته باشد، مزه ناخوشایندی را در دهانش احساس می کند. گاهی ممکن است افراد در تشخیص مزه های مختلف دچار مشکل شوند یا بعضی از مزه ها را به خوبی احساس نکنند. به ندرت هم پیش می آید که شخصی هیچ مزه ای را با هیچ شدتی احساس نکند. گاهی اوقات، اختلالات حس چشایی با سوزش زبان همراه می شود که این مشکل معمولا بین خانم های میانسال شایع تر است.

حس چشایی از حس های بسیار مهم ماست زیرا می تواند خطرات زیادی را به ما گوشزد کند. ممکن است ما مقدار کمی از یک ماده غذایی فاسد را بچشیم و با آگاهی از فساد آن، از مصرف بیشتر آن خودداری کنیم یا با چشیدن مقدار کمی از یک مایع بفهمیم که آن ماده آب نیست؛ بلکه یک ماده شوینده خطرناک است و بلافاصله از نوشیدن آن پرهیز کنیم. به عبارتی حس چشایی می تواند یک سیستم هشداردهنده برای پرهیز از خطرها باشد. اختلال حس چشایی ممکن است به شکل دیگری نیز مشکل ساز شود و سلامت عمومی بدن را تهدید کند؛ به این گونه که بعضی از افرادی که مزه غذاها را خوب احساس نمی کنند از خوردن غذا لذت نمی برند، مقدار بسیار کمی غذا می خورند و به شدت وزن کم می کنند.

از طرفی، گروه دیگری که مزه غذاها را به خوبی احساس نمی کنند، سعی می کنند با مصرف زیاد غذاها کاهش حس چشایی شان را جبران کنند و به سرعت چاق می شوند. اختلال در حس چشایی ممکن است باعث شود بعضی از افراد، مزه شیرینی ها را به خوبی احساس نکنند و برای جبرانش غذاهای خود را بسیار شیرین کنند و به بیماری های خاصی دچار شوند یا برای حس بهتر شوری غذا نمک زیادی مصرف کنند و دچار فشارخون شوند. گاهی اوقات، اختلال در احساس چشایی یا بویایی می تواند یکی از علامت های اولیه بیماری هایی مانند پارکینسون یا آلزایمر باشد بنابراین لازم است که با ایجاد هرگونه تغییر و اختلال در حس چشایی یا بویایی تان به پزشک مراجعه کنید.

علل اختلال حس چشایی:

۱- شکستگی قاعده جمجمه: اگر اولیه عصب جمجمه ای گرفتار شود، بیمار معمولاً نمی تواند بوهای معطر را استشمام کند. یافته های دیگر شامل: خونریزی از بینی، ترشح از بینی، ترشح از گوش، کبودی روی زائده ماستوئید استخوان گیجگاهی، کبودی دور چشم ها، سردرد، تهوع، استفراغ، نابینایی و ناشنوایی و کاهش سطح هوشیاری می باشد.

۲-فلج بل (فلج عصب صورتی): از دست دادن چشایی در دو سوم قدامی زبان همراه با ضعف یا فلج عضلات نیمی از صورت شایع است. طرف مبتلای صورت فرونشسته و شبیه ماسک است. علائم همراه شامل: آبریزش از دهان و اشک ریزش، کاهش یا فقدان رفلکس قرینه و اختلال در بستن پلک چشم مبتلا می باشد.

۳-سرماخوردگی: آسیب حس چشایی معمولاً به دلیل از دست دادن حس بویایی است. یافته های شایع دیگر شامل: آبریزش از بینی همراه با احتقان بینی، گلوی زخمی، سردرد، خستگی، درد عضلانی، درد مفاصل، ناخوشی و سرفه خشک و کوتاه است.

۴-زبان جغرافیایی: نواحی فاقد پرز و حاوی پرزهای رشته ای شکل روی زبان با اختلالات چشایی همراه است. نواحی مبتلا به طور مداوم در حال تغییر هستند و یک ظاهر نقشه مانند را همراه با لکه های قرمز عریان که با مرزهای سفید و ضخیم احاطه شده است ایجاد می کند.

۵- آنفلوآنزا: بیمار ممکن است کاهش حس چشایی، اختلال در حس چشایی یا هر دو به علاوه اختلال در حس بویایی داشته باشد. شکایات شایع بیمار شامل: گلوی زخمی، تب همراه با لرز، سردرد، ضعف، ناخوشی، درد عضلانی، سرفه و برخی اوقات خشونت صدا و آبریزش از بینی می باشد.

۶-سرطان بدخیم دهان: تومورهای زبان ممکن است جوانه های چشایی را تخریب کند یا به آن آسیب برساند. سایر یافته ها شامل: اشکال در جویدن، صحبت کردن و تنفس بد بو می باشد.

۷-سندرم شوگرن: آسیب حس چشایی با خشکی و سوزش چشم و درد اطراف چشم ها و زیر پلک همراه است. سایر یافته ها شامل: حساسیت به نور، آسیب بینایی، قرمزی چشم، زخم دهان، اشکال در جویدن، بلعیدن و صحبت کردن، سرفه خشک، خشونت صدا، خونریزی از بینی، پوست خشک و فلسی، کاهش تعریق، ناراحتی شکمی و پر ادراری می باشد.

۸- سندرم تالامیک: اختلال در حس چشایی پس از ضعف زودگذر نیمی از بدن و نیمه کوری سمت راست یا چپ ایجاد می شود. سپس حس به تدریج بر می گردد و درد یا افزایش حس ممکن است تجربه شود.

۹- برفک: لکه های سفید مایل به آبی یا کرم رنگ از اگزودا روی زبان، دهان یا حلق وجود دارد که باعث تغییر در حس چشایی، درد و سوزش می شود.

۱۰-التهاب ویروسی و حاد کبد: کاهش حس چشایی به طور شایعی یک تا دو هفته قبل از زردی ایجاد می شود. یافته های همراه قبل از زردی شامل: تغییر در حس چشایی، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، خستگی، ناخوشی، سردرد، ترس از نور، درد عضلات و مفاصل، گلوی زخمی و سرفه می باشد.

۱۱- کمبود ویتامین ب ۱۲: کاهش حس چشایی با آسیب حس بویایی، بی اشتهایی، کاهش وزن، ناراحتی شکمی و التهاب زبان همراه است. همچنین پوست زرد، آسیب اعصاب محیطی، تنگی نفس، تلو تلو خوردن (عدم تعادل در راه رفتن) و زوال عقل ممکن است رخ دهد.

۱۲-کمبود روی:  فقدان حس چشایی بدون دلیل ممکن است با حس ناخوشایند چشایی همراه است. سایر یافته ها شامل: حس چشایی بدون دلیل ممکن است با حس ناخوشایند چشایی همراه باشد. سایر یافته ها شامل: حس بویایی مختل، بی اشتهایی، ناخن های نرم و بدشکل، بزرگی کبد و طحال و رشد پراکنده مو می باشد.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

حس چشایی از لحاظ زیست‌شناختی بیشتر در دو زمینه انتخاب مواد غذایی و راه‌اندازی ترشح غدد گوارشی اهمیت دارد، به‌طوری که موجود زنده نه تنها قادر است مواد غذایی مفید را از غیرمفید تشخیص دهد، بلکه به صورت شرطی در میزان ترشح غدد گوارشی تأثیر می‌گذارد.

از دست دادن حس چشایی و بوی می تواند تاثیر قابل توجهی در کیفیت زندگی داشته باشند و اغلب منجر به کاهش اشتها و سوء تغذیه می شود و گاهی اوقات به افسردگی کمک می کند همچنین ممکن است شما را دچار وسوسه به استفاده از نمک یا شکر بیش از حد در مواد غذایی به منظور افزایش طعم و مزه نماید که می تواند یک مشکل برای افراد دارای فشار خون بالا یا دیابت باشد.
لذا ضروری است که علت مشکل تعیین شود تا درمان مناسب انجام شود زیرا از دست دادن حس چشایی یک اثر منفی بر سلامت و کیفیت کلی زندگی دارد.

تقریبا ۱۵٪ از بزرگسالان یک مشکل با طعم و یا بوی غذا دارند بیش از ۲۰۰،۰۰۰نفر در هر سال برای ناتوانی در طعم و یا بوی غذا کمک های پزشکی می گیرند.

با این حال، شما ممکن است تعجب کنید که چرا این مشکل رخ داده است و چگونه می توان شما را به عقب ( به حالت عادی ) بر گرداند و برای مقابله با از دست دادن طعم و مزه غذا چه کار می توانید انجام دهید.

چه عواملی باعث از دست دادن طعم غذا می شوند؟

از دست دادن حس چشایی بسته به علت آن می تواند موقت یا دائم باشد.

دلایل بسیاری برای از دست دادن طعم و مزه وجود دارد داروها و بیماری باعث از دست دادن طعم و مزه می شود. وقتی انتقال احساس طعم به مغز قطع شود و یا تفسیر احساس طعم های مغز مختل شود از دست دادن طعم و مزه رخ می دهد.

چه علائم دیگری ممکن است همراه با از دست دادن طعم و مزه باشد؟

از دست دادن حس چشایی ممکن است با سایر علائم مؤثر بر دستگاه گوارش از جمله ( درد شکم، نفخ، سرفه، سوزش سر دل و سوء هاضمه ) همراه باشد.
از دست دادن طعم و مزه ممکن است باعلائم مربوط به بیماری های غدد بزاقی از جمله ( کاهش توانایی در باز کردن دهان، خشکی دهان، تب، درد در صورت یا دهان، قرمزی زیاد در کنار صورت یا بالای گردن، گلو درد، ورم صورت یا گردن)همراه باشد.
از دست دادن حس چشایی ممکن است باعلائم مربوط به بینی و سینوس از جمله(تب، سردرد، درد، حساسیت به لمس، تورم و فشار ( اطراف چشم ها، گونه ها، بینی یا پیشانی )، ترشح پشت حلق، گلو درد، گرفتگی بینی یا احتقان بینی ) همراه باشد.
از دست دادن حس چشایی ممکن است با علائم مربوط به کمبود مواد مغذی از جمله (ناخن های شکننده، اسهال، خستگی، ریزش مو، از دست دادن اشتها، راش و تغییرات زبان ) همراه باشد.

علائم که ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدی باشد :

در برخی موارد، از دست دادن طعم و مزه ممکن است با علائم دیگری همراه باشد که نشان از یک بیماری جدی است که باید فوراً با مرکز اورژانس تماس بگیرید این علائم عبارت از ( تغییرات در بینایی و یا صحبت کردن، تب بالا ( بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت )، بی حسی در یک طرف بدن، ضعف در یک طرف بدن)می باشد.

برخی از علل شایع از دست دادن طعم و مزه ممکن است شامل :

داروها : داروها مانند آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین ها و آنزیم مهار کننده های تبدیل کننده آنژیوتانسین ACE ) باعث طعم بد در دهان یا از دست دادن طعم و مزه می شود طعم تلخ یا شور در دهان برای مدتی که به آن d y s g e u s i a می گویند و معمولا افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد این اتفاق به علت داروها و مشکلات بهداشتی دهان و دندان) می افتد.

تابش اشعه به سر و گردن : افرادی که تابش در در منطقه اطراف بینی و دهان داشتند از بوی ناشی از عوارض جانبی و از دست دادن حس چشایی رنج می برند مردم مسنی که حنجره یا جعبه صدا را از دست می دهند از ناتوانی در حس بویایی یا طعم هر چیزی رنج می برند.

مواد شیمیایی خاص : وقتی افراد در معرض برخی از حشره کش ها یا حلال ها قرار می گیرند آنها می توانند از دست دادن طعم و مزه غذا را تجربه کنند گرفتن کمک های پزشکی در این شرایط ضروری است.

سیگار کشیدن : توتون و تنباکو رایج ترین شکل از آلودگی قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی است.

همچنین گزارش شده است که هنگامی که افراد سیگاری سیگار را ترک می کند آنها احساس بهتری از طعم و مزه پیدا می کنند.

عملیات خاص و آسیب : جراحی گوش، گلو و دندان می تواند سبب از دست دادن طعم و مزه شود به خصوص خارج کردن دندان عقل یا عمل جراحی گوش میانی می تواند به از دست دادن حس چشایی منجر شود گاهی اوقات، آسیب به سر می تواند سبب از دست دادن طعم و مزه می شود.

عفونت های خاص: عفونت گوش و عفونت زبان نیز می تواند از دست دادن حس چشایی را به ارمغان بیاورد عفونت های تنفسی یا گوش میانی مانند آنفولانزا می تواند منجر به اختلالات طعم گردد عفونت های ناشی از قارچ ها، مانند برفک دهان، مخمر، کاندیدیازیس و گلوسیت ها می تواند سبب از دست دادن طعم و مزه شود.

پیری و یا ناتوانی در بو : انحطاط آهسته در اعصاب که کنترل حس چشایی و حس بویایی با افزایش سن کاهش می یابد این باعث کاهش احساس چشایی در افراد مسن تر می شود حس بویایی مادرزادی یک بیماری است که در آن مردم با عدم توانایی در حس بویایی به دنیا می آیند و این باعث از دست دادن طعم و مزه در آینده می شود

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

.

حس چشایی

مزه ها به وسیله جوانه های چشایی تشخیص داده می شوند این ساختارها در دهان و گلو قرار دارند و اکثر آن ها (حدود 10000 عدد) در سطح فوقانی زبان واقع شده اند. آن ها تنها می توانند 4 ‌مزه اصلی را تشخیص دهند.

شیرینی، ترشی، شوری و تلخی. هر مزه به وسیله جوانه های چشایی واقع در یک ناحیه خاص از زبان تشخیص داده می شود: تلخی در پشت، ترشی در کناره ها، شوری در جلو و شیرینی در نوک. حس بویایی ما به همراه این4 ‌مزه اصلی، ما را قادر به افتراق طیف وسیعی از مزه های جزئی تر می کند.

مواد داخل دهان در تماس با موهای ظریفی قرارمی گیرند که روی جوانه های چشایی زبان واقع هستند. این موها، تکانه هایی عصبی تولید می کنند که از طریق رشته های عصبی به یک ناحیه تخصص یافته در مغز می روند.

انواع مزه‌ها

مزه ترشی: مزه ترشی به دلیل اسید ها به وجود می‌آید، یعنی به وسیله یون هیدروژن و شدت درک این طعم نیز تقریبا متناسب با لگاریتم غلظت یون هیدروژن است. بنابراین هرچه غذا اسیدی ‌تر باشد، احساس ترشی آن هم شدیدتر خواهد بود.

مزه شوری: مزه شوری به وسیله نمک‌های یونیزه و عمدتا یون سدیم ایجاد می‌شود. کیفیت مزه شوری تا حدودی از یک نمک به نمک دیگر فرق می‌کند، زیرا بعضی نمک‌ها علاوه بر شوری، سایر حس‌های چشایی را هم تحریک می‌کنند.

مزه شیرینی: مزه شیرینی ناشی از دسته واحدی از مواد شیمیایی نیست. بعضی انواع مواد شیمیایی که موجب بروز مزه شیرینی می‌شوند عبارتند از: قندها، گلیکول‌ها، الکل‌ها، کتون‌ها، آمیدها و...

بیش تر موادی که موجب بروز طعم شیرینی می‌شوند،مواد شیمیایی آلی هستند.

مزه تلخی: همانند شیرینی،طعم تلخی نیز ناشی از یک ماده ‌شیمیایی نیست. در این جا نیز موادی که باعث بروز طعم تلخی می‌شوند، تقریبا همگی مواد آلی می‌باشند.

دو گروه ویژه مواد که به احتمال زیاد می‌توانند طعم تلخی را ایجاد کنند عبارتند از:

مواد آلی که محتوی نیتروژن هستند و آلکالوئیدها که شامل کافئین، نیکوتین و کینین می‌باشند.

خیلی از مواد ابتدا سبب بروز طعم شیرینی می‌شوند، اما بعد یک مزه تلخ ایجاد می‌کنند. این موضوع در مورد ساخارین(نوعی شیرین‌کننده) صدق می‌کند که برای برخی از افراد نامطلوب است.

زمانی که تلخی شدت زیادی داشته باشد، معمولا موجب می‌شود که انسان از خوردن خودداری کند، که این یکی از مهم  ترین عملکردهای حس چشایی است ؛چون خیلی از سموم مهلک موجود در گیاهان سمی، به شدت تلخ هستند.

مزه اومامی(مزه خوشمزگی) :اومامی یک کلمه ژاپنی به معنای "لذیذ"است که برای توصیف یک مزه مطلوب به‌کار می‌رود و از نظر کیفی با مزه‌های ترشی، شوری، شیرینی یا تلخی متفاوت است.

اومامی، مزه غالب غذاهای حاوی عصاره گوشت و پنیر تخمیرشده است. برخی فیزیولوژیست ‌ها آن را به عنوان یک گروه جداگانه منسجم از محرک‌‌های چشایی اولیه در نظر می‌گیرند.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی