بوها چه تاثیری روی جسم و روح ما دارند؟

بو یک مفهوم اساسی است و دانشمندان هنوز درباره آن و تاثیراتش روی بدن پژوهش می‌کنند. وقتی گیرنده‌های شیمیایی در بینی، که تشخیص بو برعهده آنهاست، توسط یک بوی خاص تحریک می‌شوند، پیام‌های الکتریکی به مغز می‌فرستند. مغز داده‌ها را تفسیر می‌کند و در نهایت باعث می‌شود بوهای مختلف را درک کنیم. در واقع، بوها را وقتی حس می‌کنیم که مولکول‌های موجود در هوا باعث تحریک سلول‌های گیرنده بویایی می‌شوند. به همین دلیل مواد فراری که به آسانی به گاز تبدیل می‌شوند، مانند نفتالین بو دارند. با این حال، آیا بوها می‌توانند مانند نورها و رنگ‌ها در درمان بیماری‌ها و یا خلق و خو و ذهن ما تاثیر بگذارند؟ دانشمندان خوش‌بین هستند.

بوها باعث درک بهتر طعم می‌شوند

قبل از اینکه وارد بحث تاثیر بو روی درمان یا کنترل بیماری‌ها شویم، بد نیست به یک تاثیر فزیکی بو اشاره کنیم. به گفته دانشمندان بوها باعث درک بهتر طعم می‌شوند. طعم جزو آن دسته ویژگی‌هایی است که تعریف مشخصی ندارد. تعجب کردید؟ شاید باور نکنید اما هر کس تعریف خودش را از طعم دارد؛ برای مثال تعریف طعم از نظر یک شیمیدان با یک آشپز متفاوت است. طعم از نظر شیمیدان‌ها تنها عطر به تنهایی است اما آشپزها ترکیب پیچیده‌ای از احساس بویایی، چشایی و درک مزه را طعم می‌دانند. با این حال، هیچ یک از این تعریف‌ها به طور کامل طعم را تشریح نمی‌کنند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند درک طعم و احساس بویایی نسبت مستقیمی با هم دارند؛ یعنی هرچه ماده غذایی بوی بیشتری داشته باشد طعم و مزه بیشتری هم دارد. بنابراین هرچه بوی غذا مطبوع‌تر و خوشایندتر باشد، اشتها را بیشتر تحریک می‌کند و باعث می‌شود لذت بیشتری از خوردن خوراکی‌ها ببریم. همچنین پژوهش‌ها نشان داده‌اند بعضی از ترکیبات در علظت‌های متوسط به عنوان محرک طعم و در غلظت‌های بالا به عنوان محرک سیستم بویایی عمل می‌کنند و با تغییر طعم و بو روی سلیقه افراد تاثیر می گذارند؛ برای مثال نمک (شور)، اسید سیتریک (ترش) و گنه‌گنه (تلخ). 

بو بکش تا فشار خونت پایین بیاید

یک خبر خوب برای مبتلایان به فشار خون بالا؛ پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند بو کردن گلهای رز و بعضی از عطرهای ملایم باعث کاهش فشار خون می‌شود. البته به معنای خلاصی از دست دوا و دکتر نیست و هنوز به صورت ایده ای خام مطرح شده اما امیدهای زیادی برای محققان برای درمان فشار خون بالا ایجاد کرده است.

استرس بو دارد!

اعصاب ندارید؟ با کمترین اتفاقی زود از کوره در می‌روید؟ همیشه دچار استرس هستید؟ دانشمندان علاوه بر روش‌های معمول، یک پیشنهاد ویژه برای‌تان دارند؛ بو بکشید. پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند بعضی از بوها برای کاهش استرس موثرند. در این میان، اسطوخودوس حسابی خودی نشان داده چون علاوه بر کاهش استرس، روی تسکین درد نیز موثر است. قهوه نیز که مدتی است به پای ثابت بیشتر مطالب مربوط به سلامت در رسانه‌ها تبدیل شده، خاصیت آرام‌بخش دارد. شاید به همین دلیل موقع گذشتن از کنار یک کافه‌تریا یا قهوه‌فروشی و به مشام رسیدن بوی قهوه، نوعی احساس آرامش و راحتی می‌کنیم. بوی وانیل نیز همین ویژگی را دارد. بوی گل رز نیز با تنظیم تنفس باعث احساس آرامش و کاهش استرس می‌شود.

بو بکش و بخواب

خواب‌تان نمی‌برد؟ از بی‌خوابی به ستوه آمده‌اید؟ نگران نباشید بو بکشید و راحت بخوابید. شاید عجیب به نظر برسد اما پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند بو کردن گل‌ها، به خصوص گل رز قبل از خواب باعث می‌شود راحت‌تر بخوابید. البته استفاده از اسپری‌های خوشبو کننده هوا این تاثیر را ندارند. با این حال، در اتاق خوشبو خواب راحت‌تری نسبت به اتاق بدون بو تجربه می‌کنیم. از سوی دیگر، اسطوخودوس نیز با تاثیر گذاشتن روی سرعت فعالیت‌های سیستم عصبی، باعث بهبود کیفیت خواب، ایجاد آرامش و روحیه افرادی می‌شود که از اختلال‌های خواب رنج می‌برند.

ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود چون رایحه موجود در اتاق خواب حتی روی خواب‌هایی که می‌بینید تاثیر می‌گذارند. استشمام بوی گل قبل از خواب می‌تواند باعث شود هم خوب بخوابید و هم خواب‌های خوش ببینید. البته برعکس این موضوع نیز درست است؛ یعنی استمشام بوهای بد قبل از خواب باعث کاهش کیفیت خواب و دیدن کابوس می‌شود. پژوهشگران امیدوارند با این روش بتوانند به افرادی که دچار کابوس‌های شبانه هستند کمک کنند تا از این مشکل آزاردهنده رها شوند. 

بو مثل انسولین عمل می‌کند؟

امیدهای تازه‌ای برای دیابتی‌هایی که باید انسولین تزریق کنند ایجاد شده است، اگرچه هنوز تا قطعی شدن ماجرا راه زیادی باقی مانده است. در یکی از پژوهش‌های اخیر از چند مرد سالم دعوت به همکاری شد. به آنها یک بار در روز انسولین تزریق می‌شد و این کار به مدت چهار روز ادامه پیدا می‌کرد. طبیعی است که قند خون آنها کاهش می‌یافت. البته پس از هر تزریق داوطلبان در معرض بوی انسولین هم قرار می‌گرفتند. در روز پنجم تزریقی انجام نشد و افراد تنها در معرض بوی انسولین قرار گرفتند ولی باز هم قند خون‌شان کاهش یافت. 

بوها و درمان آلزایمر و پارکینسون

پژوهشگران امیدهایی برای کشف رازهای بیماری‌های مرموزی مانند آلزایمر و پارکینسون با استفاده از بوها پیدا کرده‌اند چون از آنجا که بو و حافظه به شدت باهم مرتبط هستند و از دست دادن حس بویایی یکی از علائم اولیه در بیماری‌های پیشرونده عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر است. حواس ما با هم کار می‌کنند؛ برای مثال بینایی، چشایی و بویایی افراد کاملا به هم مرتبط هستند، طوری‌که احساس یک بو می‌تواند حس‌های دیگر را هم تحریک کند. بنابراین شاید بتوان با این روش به مبتلایان به آلزایمر کمک کرد تا کمتر در زندگی‌شان با مشکل مواجه شوند. 

تاثیر بو روی ذهن

بوها باعث تحریک حافظه می‌شوند

حتما برای شما هم اتفاق افتاده که تنها با احساس یک بوی خاص سیلی از خاطرات به ذهن‌تان هجوم بیاورند. از آنجا که مرکز درک بویایی بخشی از سیستم لیمبیک مغز است که با حافظه در ارتباط است. ارتباط قوی‌ای بین حافظه و قدرت بویایی وجود دارد که تقریبا بلافاصله با احساس یک بوی خاص، مکان خاص، افراد یا خاطراتی را برای‌تان تداعی می‌کند. از آنجا که بو محرکی بسیار قوی است از آن برای درمان و بازیابی خاطرات فراموش‌شده استفاده می‌شود.

بو تمرکز را افزایش می‌دهد

تمرکز ندارید؟ بوی نعنا، توت‌فرنگی و اسطوخودوس را امتحان کنید چون باعث افزایش قدرت تمرکز می‌شوند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند استفاده از بوی اسطوخودوس در زمان استراحت کارگران کارخانه باعث افزایش علمکرد و بهره‌وری آنها می‌شود. همچنین ورزشکاران با استشمام بوی نعنا سریع‌تر می‌دوند و تمرکز بیشتری دارند. دانش‌آموزانی هم که توت‌فرنگی تازه را بو می‌کنند، در امتحان‌های‌شان عملکرد بهتری دارند. ناگفته نماند بوی اوکالیپتوس نیز هوشیاری را افزایش می‌دهد.

بوها شما را شاد می‌کنند

بوها می‌توانند تقریبا روی همه چیز، از رویاها و احساسات گرفته تا رانندگی، استرس، درد، تمرکز، حافظه و حس عاشقانه تاثیر بگذارند. با این حال، بسیاری از بوها می‌توانند باعث ترشح هورمون‌ سروتونین در بدن و ایجاد حس شادی و نشاط ‌شوند؛ برای مثال بوی اسطوخودوس.

تبلیغات بودار را باور کنیم؟

آیا ممکن است فروشندگان با استفاده از بوها ما را به خرید تشویق کنند؟ پژوهش‌ها نشان داده‌اند بوی فروشگاه‌ها روی خرید و میزان پولی که خرج می‌کنید اثر دارد. محققان کفش‌های یکسانی را در دو فروشگاه قرار دادند. در یک فروشگاه رایحه دلپذیری منتشر کردند و در فروشگاه دیگر هیچ بویی به محیط اضافه نکردند. نتایج نشان داد 84 درصد از خریداران، تمایل دارند از فروشگاه با رایحه دلپذیر خرید کنند. آنها همچنین حاضر بودند که برای خرید کفش ‌های موجود در فروشگاه خوش‌بو پول بیشتری بپردازند. 

گاهی وقتی وارد بعضی فروشگاه‌ها می‌شوید، بوی عود یا مواد خوش‌بو کننده‌ای را احساس می‌کنید که فروشنده‌ها برای مطلوب جلوه دادن محیط از آنها استفاده می‌کنند. این کار بخشی از ترفندهای تبلیغاتی برای جلب مشتری است که اساس آن همان تاثیر بو در حافظه و خلق‌وخوی افراد است. بازاریابان بعد از اینکه حس بینایی و شنوایی مشتریان را گلوله‌باران می‌کنند، آخرین تیر را هم به سیستم بویایی آنها شلیک می‌کنند تا کار تبلیغات خود را به نتیجه برسانند. با این حال، این بوها، طعمه‌هایی هستند که مشتریان را با یک حس خوب به خرید تشویق می‌کنند. 

چگونه به بوها عادت می‌کنیم؟

اضافه کردن عطر به یک اتاق که قبلا بدون بو بوده معادل تغییر مبلمان است. این تغییر در ابتدا تمرکز و دقت را افزایش می‌دهد اما پس از مدتی، این اثرها کاهش پیدا می‌کنند. این اتفاق درباره بو هم صادق است. سیستم بویایی در ابتدا برای تشخیص تغییرات بو فعال می‌شود اما پس از پاسخ آن به محیط از بین می‌رود. این بدان معنی نیست که بو از میان رفته است بلکه انطباق سیستم بویایی را با محیط نشان می‌دهد. این فرایند در افرادی که معمولا از عطر یا ادکلن خاص استفاده می‌کنند وجود دارد. بیشتر این افراد می‌گویند بوی عطر خودشان را احساس نمی‌کنند.

رایحه درمانی با شمع ماساژ

آروماتراپی یا رایحه درمانی در طول دهه اخیر مورد توجه بسیاری از مردم قرار گرفته است و در این میان، رایحه درمانی به وسیله شمع، جایگاه خاصی را به خود اختصاص می دهد. شمع، علاوه بر اینکه یک منبع نور و گرمای زیبا به شمار می رود، می تواند خیلی خوب از عده رایحه درمانی برآید. این شمع ها می تواند حسی رمانتیک و زیبا به شب بدهند و نوعی احساس آسایش و آرامش را در خانه متساعد کنند. ما شمع را در مراسم مذهبی و در بسیاری دیگر از برنامه های خود به کار می بریم زیرا این وسیله تزئینی زیبا می تواند به خودی خود به انسان آرامش و لذت را هدیه کند. البته شاید کلمه «رایحه درمانی» یا «آروماتراپی» را روی بسته بندی انواع شمع مشاهده نکنید ولی همان شمع های معمولی نیز گاه با رایحه های دلنشین تهیه می شوند. در غیر این صورت نیز می توانند با استفاده از انواع روغن های معطر گیاهی آن را تبدیل به شمع آروماتراپی کرد. تنها کافیست چند قطره از روغن مورد نظر را روی شمع بچکانید و اجازه دهید حرارت شمع، عطر آن را به اطراف پخش کند و حس آرامش بخش آن را در محیط گسترش دهد.

نوع شمع

برای اینکه بتوان از یک شمع برای رایحه درمانی استفاده کرد، نوع موم آن اهمیت خاصی پیدا می کند. شمع هایی که از موم هایی ساخته شده اند که هنگام سوختن مواد سمی به اطراف پراکنده می کنند، مثل شمع های پارافینی معمولی، برای رایحه درمانی مناسسب نیستند. در عوض موم زنبور عسل، سویا و دیگر موم هایی که پایه گیاهی دارند، بهترین انتخاب برای این کارند. این نوع موم ها اغلب نرم هستند و به همین دلیل درون ظرف های مخصوص ریخته می شوند.

نکاتی برای خرید شمع طبیعی

وقتی می خواهید شمعی مخصوص آروماتراپی خریداری کنید، حتماً نوشته روی برچسب آن را بخوانید. دقت کنید که نوع موم این شمع چیست و بهتر است بدانید که این شمع ها باید تنها با عطرهای گیاهی طبیعی و روغن های گیاهی معطر شده باشند نه روغن های مصنوعی و شیمیایی.
ـ شمع باید از مواد صددرصد طبیعی ساخته شده باشد (هیچ ماده مصنوعی در شمع نباشد)
ـ عطر این شمع ها باید از روغن های گیاهی باشد.
ـ جنس موم باید از سویا باشد.
ـ به هیچ وجه پارافین در ساخت آن به کار نرفته باشد.

جایگزین شمع

از آنجا که پیدا کردن شمع های کاملاً طبیعی ممکن است سخت به نظر برسد، می توانید به جای شمع، از وسایل دیگری برای آروماتراپی استفاده کنید. امروزه ظروفی مناسب این کار در بازار یافت می شود که در این ظروف، جای خاصی برای قرار دادن شمع معمولی تعبیه شده است و در قسمت بالای شمع، سطحی قرار می گیرد که می توان روغن گیاهی معطر و مناسب را در آن ریخت. حرارت شمع باعث انتشار عطر و البته تاثیر احساسی آن در فضای محیط می شود.

انواع عطر در شمع ها

هیچ چیز در دنیا نمی تواند مثل عطر خالصی که از گل ها، انواع چوب و میوه ها گرفته می شود، روحیه تان را عوض کند و به آن طراوت ببخشد. علاوه بر این، این عطرها خاصیت درمانی هم دارند و به خوبی استرس و فشار عصبی را بهبود می بخشند.
این عطرها به دو صورت تهیه می شوند؛ یا به صورت تکی یا به شکل ترکیبی، یعنی مخلوطی از دو یا چند عطر و روغن معطر گیاهی در ادامه مطلب به برخی از شمع های تک رایحه اشاره می کنیم.

شمع با رایحه چوب سدر

سدر رایحه ای گرم و زمینی دارد و از آن به عنوان دارو استفاده می شود. این شمع برای ایجاد محیطی آرامبخش و هنرمندانه مناسب است. مصریان باستان از چوب سدر برای تهیه لوازم آرایشی، عطر و دارو استفاده می کردند. سابقه استفاده از این گیاه به ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد می رسد.

شمع با رایحه دارچین

دارچین رایحه ای تحریک کننده و تند و هوشیار کننده دارد و حس گرم و پراحساسی را در محیط ایجاد می کند. روشن کردن این شمع در طول روز برای از بین رفتن خستگی و خواب آلودگی توصیه می شود. درخت دارچین از ۴۰۰۰ سال پیش تاکنون در چین کشت می شده و مورد استفاده قرار می گرفته است. مهمترین مورد استفاده این درخت به خاطر خاصیت دارویی آن است.

شمع با رایحه سیر

شاید عجیب به نظر برسد اما شمع سیر هم طرفداران خاص خود را دارد. سیر، رایحه ای تند در عین حال شیرین و گرم دارد و از قدیم به عنوان یک مسکن از آن استفاده می شده است.

شمع با رایحه اوکالیپتوس

اوکالیپتوس، انرژی بخش و ضدعفونی کننده است و به عنوان رایحه ای برای نظم بخشی به افکار از آن استفاده می شود. علاوه بر آن عطر اوکالیپتوس سرفه را بهبود می بخشد و علائم سرماخوردگی را کم می کند.

شمع با رایحه بنفش کوهی

بنفش کوهی عطری آرامش بخش دارد و ذهن و قلب را آرام می کند. این گیاه را رایحه مخصوص به خود، فشار عصبی را کاهش می دهد و احساس افسردگی یا درگیری ذهنی را برطرف می کند.

شمع با رایحه پرتقال

پرتقال، رایحه ای خاص و دل انگیز دارد که روحیه را متعادل می کند و به آرامش روح و حفظ تعادل روانی کمک می کند. استفاده از رایحه این میوه پرخاصیت به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد بر می گردد.

شمع با رایحه نعناع

نعناع، رایحه ای ضدعفونی کننده و هوشیار کننده دارد و احساسات شدید را آرام می کند. از طرفی، رایحه این گیاه خوشبو، خستگی ذهنی را برطرف می سازد. نعناع از دیرباز توسط مصریان باستان یونانی ها، رومیان و یهودیان مورد استفاده طبی قرار می گرفت.

شمع با رایحه اکلیل کوهی

اکلیل کوهی یا رزماری خاصیت درمانی زیادی دارد. از جمله، خاصیت روحیه بخشی و انرژی زایی. گفته می شود که این گیاه، خلاقیت را بالا می برد و از طرف دیگر، دستگاه تنفسی و سینوس ها را پاک می کند. اکلیل کوهی از دیرباز با حافظه در ارتباط بوده است به طوری که در میان یونانیان باستان، رسم بود که دانش آموزان و دانشجویان برای بالا بردن قدرت حافظه خود، حلقه ای از اکلیل کوهی به گردن می آویختند.

شمع های آروماتراپی روشن کنننده ذهن

این شمع ها که به روشن کننده ذهن معروف هستند، از ترکیبی از رایحه های روغن های اوکالیپتوس، نعناع و اکلیل کوهی ساخته می شوند. این ترکیب خنک کننده، سینوس ها را باز می کند و تمرکز را افزایش می دهد و برای درمان خستگی روحی و روانی موثر است. دانشمندان ثابت کرده اند که روغن نعناع و اکلیل کوهی امواع بتا در مغز را افزایش می بخشد و در نتیجه سطح هوشیاری فرد بالا می رود.

شمع های آروماتراپی خوای های شیرین

خواب های شیرین ترکیبی آرامش بخش از روغن های استوخودوس، علف لیمو و مرزنجوش است و بسیار پرطرفدار است. این شمع ها برای آرام کردن استرس، بالا بردن روحیه و ایجاد تعادل روحی مورد استفاده قرار می گیرند و خوابی آرام به شما هدیه می دهند.

شمع های آروماتراپی عشق

این شمع ها از ترکیب استوخودوس، گیاه پچولی (نعناع هندی) و روغن چوب گل سرخ ساخته می شوند و محیط را آرام و رمانتیک می کنند. این شمع ها بی نهایت آرامش بخش هستند و استرس را از بین می برند.

شمع های آروماتراپی دنج و راحت

این شمع ها از روغن های گیاهان سبز، دارچین و جوز هندی تهیه می شوند و احساسات سرد زمستان را از بین می برند و نوعی گرمای دلچسب به محیط می بخشند.

منابع:

درمان اختلالات بویایی به روش «تمرین بویایی»

حس بویایی در کودکان

اهمیت حس بویایی

غذاهایی که حس بویایی را ضعیف میکند

غذاهایی که حس بویاییرا ضعیف می کند. احتمالا رژیم غذایی پر چرب با اختلال در عملکرد مناطقی از مغز که در پردازش سیگنال های بویایی دخیل هستند، موجب کاهش حس بویایی می شود.

بر اساس مطالعات اخیر رژیم غذایی با چربی بالا موجب کاهش حس بویایی می شود. محققان دانشگاه فلوریدا با بررسی موش هایی که از یک رژیم غذایی پرچرب پیروی می کردند، دریافتند که رژیم غذایی پرچرب با اختلال در حس بویایی همراه است.

در حقیقت نتایج حاکی از این بود که در موش های تغذیه شده با رژیم غذایی پر چرب فقط نیمی از سلول های عصبی که کار تشخیص بو در مغز را بر عهده دارند، فعال هستند.

برای انجام این تحقیق به موش ها آموزش داده شد که در ازای تشخیص یک بوی خاص، جایزه دریافت کنند. در پایان مطالعه مشاهده شد موش هایی که رژیم غذایی پرچرب داشتند در تشخیص ارتباط میان بو و جایزه نسبت به  سایر موش ها، کندتر عمل می کردند.

نکته جالب در این مطالعه این بود که موش هایی که به طور ژنتیکی چاق بودند، کاهش حس بویایینداشتند اما موش هایی که با رژیم غذایی پر چرب چاق شده بودند با کاهش این حس مواجه شدند. محققان معتقدند احتمالا رژیم غذایی پر چرب با اختلال در عملکرد مناطقی از مغز که در پردازش سیگنال های بویایی دخیل هستند، موجب کاهش حس بویایی می شود.

منابع:

درمان اختلالات بویایی به روش «تمرین بویایی»

حس بویایی در کودکان

اهمیت حس بویایی

پکیج تشخیص و درمان اختلالات بویایی

این پکیج برای افراد دچار اختلال بویایی که به علل مختلف مانند آنفولانزا، عفونت و ضربه به سر، حس بویایی خود را از دست داده‌اند و اختلال بویایی آنها با روش‌های متداول دارویی و جراحی، درمان نشده است، توصیه می‌گردد.

این پکیج شامل یک کیت «تست بویایی کامل» و یک «اولفکترین» می‌باشد.

روش استفاده:

ابتدا با استفاده از «تست بویایی کامل»، حس بویایی خود را ارزیابی نمایید. نتیجه این تست یک عدد از صفر تا 24 است و مشخص می‌کند که حس بویایی شما چقدر ضعیف شده است.

سپس، یک دوره درمان با «اولفکترین» را شروع نمایید. این محصول یک کیت تقویت حس بویایی است و شامل چهار اسپری حاوی مواد معطر است که بوییدن آنها، باعث تحریک و بازسازی نورون‌های بویایی می‌گردد. استفاده از این کیت 2 بار در روز و به مدت 12 هفته، عملکرد بویایی افراد دچار اختلال بویایی را بهبود می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از این محصول در 50% از موارد باعث بهبود نسبی و در 30% از موارد باعث بهبود کامل حس بویایی می‌گردد.

پس از اتمام دوره درمان، مجدداً با استفاده از «تست بویایی کامل»، حس بویایی خود را ارزیابی نموده و امتیاز خود را قبل و پس از درمان مقایسه نمایید. در صورتی که عملکرد حس بویایی شما بیش از 3 امتیاز بهبود یافته باشد، مشخص می‌شود درمان در مورد شما اثربخش بوده است و انجام یک دوره درمانی دیگر توصیه می‌گردد.

روش انجام تست و درمان، در این پکیج بر اساس بوییدن است و کاملاً غیرتهاجمی و بی‌خطر می‌باشد.

هزینه این پکیج 85000 تومان + 10000 تومان هزینه پست به سراسر کشور می‌باشد.

جهت سفارش این پکیج می‌توانید با شماره 66461191-021 تماس بگیرید.

کاهش درد زایمان به روش رایحه درمانی

درد زایمان یکی از شدیدترین دردهایی است که زنان در طی زندگی خود تجربه می‌کنند. امروزه اقدامات دارویی جهت کاهش درد لیبر معمولاً مؤثرتر از اقدامات غیردارویی می‌باشد. ولی اکثراً گران و دارای اثراتی مضر هستند. از روش‌های غیردارویی تسکین درد، آروماتراپی (رایحه درمانی) با اسانس لاواند است.

بطور کلی موارد استفاده از آروماتراپی یا رایحه درمانی شامل اضطراب و افسردگی - بی خوابی - دردهای شدید عضلانی - اختلالات قاعدگی - درد ناشی از قاعدگی - آرتریت (التهاب مفاصل)- آسم - اختلالات گوارشی - سر درد - دردهای زایمان و....می باشد.

در ایران باستان پدر آروماتراپی، پزشک ایرانی ابن سینای بزرگ بود که اثرات بیش از 800 گیاه را روی بدن مستند ساخت و روش استخراخ روغنهای اساسی را بنیان گذاشت.

گیاهان مختلفی وجود دارند که یکی از آثار آنها کاهش درد است.موثرترین این گیاهان عبارتند از :

یک نوع سنبل به نام اسطوخودوس یا لاوندر – بابونه – نارنگی – گل سرخ – گل یاسمین - کندر یا فرانکین سنس – بهار نارنج –شمعدانی – مریم گلی – اکلیل کوهی–دانه انگور–کنجد – بادام شیرین .

از بین عصاره های ذکر شده اسطوخودوس و کندر برای آرامش و کاهش درد زایمان بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

به طور کلی عصاره هایی که برای کاهش و یا بر طرف کردن اضطراب مادر هنگام زایمان سودمند هستند عبارتند از :

اسطوخودوس – بابونه – اترج – بهار نارنج – چوب صندل – رز و نارنگی.

نکته حایز اهمیت در بحث رایحه درمانی در زایمان این است که باید از عصاره هایی استفاده کرد که اثر سوء بر مادر و جنین نداشته باشد همچنین حداکثر 5 عصاره با هم مخلوط گردد زیرا استفاده بیش از 5 نوع عصاره حس بویایی مادر را تضعیف نموده و بنابراین اثر رایحه درمانی کاهش می یابد.

دیگر فواید رایحه درمانی عبارتند از :

. القای زایمان در موارد زایمان دیررس یا پست ترم (پس از 41 هفته)

. جلوگیری ازافزایش فشار خون

. کاهش اضطراب

. کاهش تورم در طی بارداری

. بهبود سریعتر اپی زیوتومی( برشی که گاها در زایمان طبیعی در دهانه واژن زده می شود)

. کاهش شیوع و شدت افسردگی پس از زایمان

موارد منع رایحه درمانی عبارتند از :

. موارد منع ماساژ در زمان درد

. بروز مسمومیت

. آلرژی

اثرات داروهای گیاهی در لیبر (مرحله دردهای زایمانی ) :

. گل رز : کمک به آرام شدن مادر - شل شدن عضلات وحفظ تمرکز و هوشیاری مادر و تسکین درد

. سیج کلاری : این اسانس درطول لیبرباعث کاهش تنش شده و عضلات را شل میکند.

. گل یاس : کاهش درد، کمک به شل کردن عضلات گردن رحم و ایجاد انقباضات قوی

. سنبل : کمک به کاهش درد و تقویت انقباضات رحم

. نیرول (روغن پرتقال) : در کمک به کاهش درد ناشی ازانقباضات رحم نقش دارد.

. گل شمعدانی : دارای اثر تسکین دهنده و آرام کننده است تا انقباض ماهیچه ها و تمرکز بر تکنیک های زایمان مؤثرتر باشد.

. روغن اسط‌وخودوس : به صورت ضماد موضعی در کاهش درد‌های پس از زایمان در سه تا پنج روز پس از زایمان موثر است.

استفاده از این تکنیک و استفاده از این اسانسها باعث کاهش اضطراب واسترس- کاهش درد زایمان-کاهش علائم پس از زایمان و...می شود.البته توجه به مقدار و دوز و زمان معین هم مهم است تا هر ماده بتواند حداکثر اثر خودش را اعمال نماید.مادرانی که از این روش استفاده می کنند درد کمتری احساس می کنند و زایمان را یک فرایند ترسناک و اضطراب آور نمی دانند، زیرا با قدرت ذهن و عکس العملی که ازاین اسانسها ایجاد می شود خود را مهیای زایمان نموده و با مشارکت فعال در زایمان این فرایند را لذت بخش توصیف می نمایند.

آروماتراپی روشی ارزان بوده و بکارگیری آن توسط مادر و ماماها آسان و راحت است همچنین  براساس یافته های پژوهشگران این روش در مراقبت از مادران باردار محبوبیت و کاربرد ویژه ای پیدا کرده است و در صورت استفاده صحیح فاقد خطر و عوارض جانبی برای مادر و جنین میباشد.

منابع:

درمان اختلالات بویایی به روش «تمرین بویایی»

حس بویایی در کودکان

اهمیت حس بویایی